Tổng quát

Một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng suy giảm số lượng hổ trầm trọng chính là do nạn săn bắn, buôn bán trái phép và sự xuy giảm sinh cảnh, nguồn thức ăn của loài hổ, trong đó, hiểm họa lớn nhất với hổ gồm hoạt động săn bắn và sự suy giảm của con mồi[15] Những con hổ hoang dã hiện nay sống thành từng đàn nhỏ và phân bố ở những nơi biệt lập với thế giới bên ngoài. Tình trạng đó khiến chúng dễ mất mạng bởi hoạt động săn trộm và sự suy giảm của con mồi[15].

Số lượng hổ giảm mạnh trong thế kỷ qua do nhiều hoạt động của con người. Da hổ được coi là món hàng quý giá tại nhiều quốc gia, do đó, những kẻ săn trộm ráo riết săn lùng hổ để lấy da. Nhiều người muốn mua các bộ phận khác trên cơ thể hổ để làm thuốc. Những kẻ săn trộm cũng hạ sát nhiều loài động vật vốn là con mồi của hổ như hươu, nai, hoẵng, lợn rừng, dê rừng. Tình trạng đó khiến nguồn cung cấp thức ăn của chúng giảm, buộc chúng phải tấn công gia súc của nông dân để có cái ăn dẫn đến xung đột giữa con người và hổ hoang dã.

Một trở ngại chính khác đối với việc phục hồi loài hổ là tình trạng loài hổ đã mất dần môi trường sống do các nông dân lấy đất để canh tác và các cánh rừng đã bị chặt phá để làm đường, xây đập và khai thác mỏ. Diện tích rừng ngày càng thu hẹp do con người phá rừng để sản xuất nông nghiệp và làm đường do đó, hổ đang bị dồn vào những khu rừng nhỏ hơn, nơi số phận của chúng trở nên mong manh hơn. Biến đổi khí hậu cũng là một hiểm họa với hổ ví dụ như ở rừng đước khổng lồ thuộc quần đảo Sunderbans (kéo dài từ Ấn Độ tới Bangladesh) là nơi sinh sống 70% loài hổ Bengal. Nhưng trong vòng 50 năm tới, 70% diện tích rừng đước có thể biến mất do nước biển dâng[16].

Đông y

Một quan ngại của giới bảo vệ môi trường trong hoạt động bảo tồn loài hổ đó là quan niện của nhiều người Phương Đông sử dụng các sản phẩm chế tạo từ hổ như là thuốc bổ dưỡng tốt cho sức khoẻ. Tất cả các bộ phận của hổ đều được coi là có giá trị về mặt y học, từ thịt, xương (cao hổ cốt), da, vuốt hổ và thậm chí là pín hổ. Suốt nhiều thập kỷ, các bộ phận cơ thể hổ được sử dụng trong các loại thuốc Đông y, khiến giao dịch chợ đen rất phát triển. Các bộ phận của hổ được sử dụng làm dược liệu hoặc ngâm rượu.

Riêng Việt Nam, nhu cầu sử dụng cao hổ để chữa bệnh lại chính là mối đe dọa chủ yếu đối với loài hổ, xương hổ được nấu cùng với xương của động vật khác (thường là sơn dương) cho tới khi đặc lại thành dạng cao. Ở Trung Quốc, nhiều bộ phận cơ thể khác nhau của hổ từ xương cho tới râu bị sử dụng trái phép để sản xuất các loại giả dược, chủ yếu dành cho việc điều trị các vấn đề về tình dục[14]. Lâu nay cao hổ cốt là một mặt hàng đắt tiền mà những người giàu có ở Châu Á rất chuộng. Chính vì giá trị của những loại cao hổ đã khiến cho hoạt động săn bắt hổ trái phép vẫn tiếp diễn nhất là loài hổ Amur sinh sống ở khu vực giữa hai nước Nga và Trung Quốc.

Người ta thường cho rằng việc chế biến những loại thuốc cổ truyền của Trung Quốc là nguyên nhân dẫn tới nhu cầu tăng, tuy nhiên trên thực tế thì đây chỉ là một trong những nhu cầu về các sản phẩm từ hổ. Kể từ năm 1993 khi Trung Quốc thực hiện một lệnh cấm bán các sản phẩm liên quan tới loài hổ thì nhu cầu này đã giảm xuống. Xu hướng đang gia tăng nhanh chóng là việc sử dụng xương hổ để nấu cao và cả thịt hổ (hổ nhục), hai thứ là biểu tượng cho đẳng cấp xã hội. Một nghiên cứu tiến hành tại Trung Quốc năm 2007 có đến hơn 40% những người được hỏi có dùng những loại sản phẩm chế xuất từ hổ, trong đó có cao hổ cốt, còn 80% những người được hỏi biết rằng sử dụng những loại sản phẩm làm từ hổ là bất hợp pháp, có nhiều người vẫn sử dụng và tin vào công dụng chữa trị của chúng[3].

Mặc dù cho đến nay chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh hổ cốt có hiệu quả trong việc điều trị bệnh, nhưng nhận thức cố hữu của nhiều người dân vẫn coi đây là một trong nhưng thần dược phương Đông, và không ít người sẵn sàng bỏ ra nhiều triệu đồng để mua cao hổ thay vì tìm kiếm những phương pháp chữa bệnh hiện đại đã được khoa học kiểm chứng. Nhu cầu về xương và các bộ phận của hổ, cũng như làn sóng buôn bán hổ để sản xuất cao là mối đe dọa chính đối với loài động vật quý hiếm này, đẩy hổ ở Việt Nam và nhiều quốc gia khác nữa đến bờ vực tuyệt chủng. Để thỏa mãn nhu cầu của thị trường đối với các bộ phận cơ thể và sản phẩm dẫn xuất từ hổ, rất nhiều các trang trại nuôi nhốt hổ đã được hình thành.

Trung Quốc đã cấm sử dụng xương hổ từ năm 1993, nhưng nhu cầu đối với một số loại vẫn tiếp tục tăng, do nhiều người mua muốn chứng tỏ độ giàu có. Bộ da của một con hổ nuôi nhốt trưởng thành tại Trung Quốc có giá hơn 58.000 USD, giới nhà giàu Trung Quốc đang mua những tấm da để làm thảm và treo tường, uống rượu hổ có giá 500 USD/chai. Xương hổ có giá tương đương với vàng, và một bát súp pín hổ được tin là giúp tăng cường sinh lý ở nam giới có giá hơn 300 USD.Tại Trung Quốc chỉ còn khoảng 50 con hổ hoang dã, nhưng hai trại nuôi hổ lớn cùng nhiều trại nhỏ đang nuôi nhốt hợp pháp khoảng 5.000 con. Những con hổ càng hoang dã thì chúng được tin là càng tốt khi làm thuốc[13].